Allereerst
een felicitatie aan de Shri Saraswatie
vanwege het jubileum. Dank voor de
waardevolle bijdrage die uw school de
afgelopen jaren heeft geleverd aan de
Rotterdamse samenleving. Hopelijk maakt Shri
Saraswatie nog lange tijd deel uit van het
Rotterdamse onderwijs. Veel succes in de
toekomst.
,,Wethouder, ik
woon en werk al jaren in Rotterdam en heb me
altijd keurig ingezet voor de stad. Wanneer
ben ik nou geïntegreerd, wanneer hoor ik
er echt bij in onze samenleving?'' Het is een
vraag die mij de laatste tijd talloze malen
is gesteld. Immigranten die hier soms al
dertig jaar zijn, voelen zich onzeker over
hun positie in de maatschappij. Het valt ook
niet mee om in een stad van meer dan 160
nationaliteiten en even zovele culturen
eenheid en gemeenschappelijkheid te bereiken.
Zeker niet wanneer gewelddadige
gebeurtenissen zoals de aanslagen van 11
september 2001 en de moord op Theo van Gogh
de verhoudingen tussen bevolkingsgroepen op
scherp zetten. Te veel Rotterdammers wonen in
onze stad zonder werkelijk deel uit te maken
van de samenleving. Te vaak ook zijn er
mensen die hier wonen, maar de taal niet of
nauwelijks spreken. Te veel is er sprake van
botsende gedragingen. Toch kunnen wij nader
tot elkaar komen, als we duidelijk-heid
scheppen over rechten, plichten en vrijheden
van iedere Rotterdammer. Als we werken aan
een goed en gemeenschappelijk fundament in
onze samenleving, waarin mensen de wil hebben
om er iets van te maken. Als we duidelijkheid
scheppen over wat integratie precies
inhoudt.
Rotterdam
als mozaïek
In mijn essay 'Rotterdam als mozaïek'
dat ik begin 2005 voor het debat Islam &
Integratie schreef pleit ik voor zo'n
gemeenschappelijk fundament in Rotterdam. Een
mozaïek is hier een mooi voorbeeld van.
Een mozaïek is een werk van steen, glas
enz., bestaande uit een groot aantal kleine,
verschillend gekleurde, ingelegde stukjes die
met elkaar een beeld of figuren vormen. De
diverse stukjes verschillen in kleur en vorm
en dragen zo bij tot schoonheid. Maar een
mozaïek heeft ook een gemeenschappelijk
kader. Door dat kader verstaan we elkaar. Het
gaat dus niet om een smeltkroes waarin de
eigen identiteit verdwijnt. We kunnen ons
veroorloven verschillen te eerbiedigen,
zolang de verschillende stukjes maar hecht
verbonden zijn. We zouden dus moeten streven
naar een Rotterdam als mozaïek. Een
gemeenschappelijke basis als voorwaarde voor
onze samenleving, in plaats van een losse
verzameling individuen. Invulling geven aan
zo'n gemeenschappelijk kader doe je met
integratie: het op een effectieve manier
invoegen van nieuwe leden in de bestaande
samenleving.
Integratie:
doe je mee?
Als wethouder Integratie is het mijn
verantwoordelijkheid om een duidelijk beeld
te schetsen dat antwoord geeft op de vraag:
Wanneer passeer je dan de finish? Wanneer ben
je volwaardig lid van de Rotterdamse
samenleving? Ik onderscheid vijf
aspecten:
1. de 'wil' zelf mee te doen, de ruimte te
nemen en kansen aan te grijpen om dat te
kunnen doen. En de wil hebben om anderen mee
te laten doen en ruimte te geven.
2. het voldoende beheersen van de Nederlandse
taal
3. het zich houden aan wetten en regels
4. het onderschrijven van gemeenschappelijke
waarden en normen
5. binnen het kader van de bovenstaande vier
punten de ruimte hebben om jezelf te zijn en
anderen de ruimte geven om zichzelf te
zijn.
Daarmee zeg ik
ook dat Hindoes alle ruimte moeten hebben om
hun eigen geloof te belijden en cultuur te
beleven. Deze vijf punten zijn niet al te
ingewikkeld. Gelukkig maar. Integratie is
geen doel waarbij de lat zo hoog ligt, dat
maar enkelen hierin slagen. Duidelijk is wel
dat er meer speelt dan alleen de Nederlandse
nationaliteit of het huren van een huis dat
toevallig in Rotterdam staat. Integratie
begint tussen de oren van alle mensen die
zich blijvend in Rotterdam willen vestigen.
Het gaat om de 'wil' om mee te doen. Mensen
zijn hierop aanspreekbaar. Van de ontvangende
samenleving mogen we vergen dat die ruimte
maakt om nieuwkomers te laten 'ritsen' in de
samenleving. Je bent niet alleen
verantwoordelijk voor je eigen welzijn en je
eigen levensloop, maar ook voor die van je
gezin, je familie, je buurt, je wijk. Mensen
die willen integreren in de Rotterdamse
samenleving dienen zich te voegen in het
gemeenschappelijke kader van de taal, de
wetten en regels en de waarden en
normen.
Waarden en normen
is nog het meest ingewikkelde punt. Deze
verschillen natuurlijk van persoon tot
persoon. Maar ik vind dat burgers dragers
zijn van basiswaarden en instituties die
behoren tot het wezen van de democratische
rechtsstaat. De kernwaarden van onze
rechtsstaat zijn naar mijn mening:
- je bent verantwoordelijk voor je leven, je
ontplooiing en voor die van je naasten. Daar
horen ook plichten bij, zoals voorzien in je
eigen inkomen, het goed opvoeden van kinderen
en het voldoen aan de leerplicht
- er is ruimte om jezelf te zijn, je eigen
geloof te belijden en je eigen cultuur te
beleven
- man en vrouw hebben beiden even veel
keuzemogelijkheden om hun talenten te
benutten
- iedereen is voor de wet gelijk
- je respecteert anderen en maakt geen
inbreuk op vrijheden van anderen. Daarbij
neem je de normaal geldende fatsoensregels in
acht.
Veeleisend
integratiebeleid
Om te komen tot een gemeenschappelijk
fundament, een 'Rotterdam als mozaïek',
is een veeleisend integratiebeleid nodig.
Daarin speelt het onderwijs een heel
belangrijke rol. Onderwijs zoals dat wordt
gegeven op de Shri Saraswatie, en de vele
andere scholen in Rotterdam. Het College van
Burgemeester en Wethouders van Rotterdam
heeft integratie hoog in het vaandel staan.
Het is de 'zilveren draad' door ons
collegeprogramma. De inzet van al onze
beleidsprioriteiten, te weten veiligheid,
huisvesting, onderwijs en jeugd, economische
ontwikkeling en inburgering, is erop gericht
de binding met de stad te herstellen en te
versterken. Denk bijvoorbeeld aan het
Deltaplan inburgering, waarmee we duizenden
nieuwe Rotterdammers met cursussen over taal
en de Nederlandse samenleving een goede
plaats in Rotterdam willen geven. Of aan ons
onderwijsprogramma dat erop gericht is
leerachterstanden te bestrijden en om te
zetten in onderwijskansen voor iedereen.
In ons actieprogramma 'Rotterdam zet door, op
weg naar een stad in balans', dat we vorig
jaar presenteerden, heeft het College extra
actiepunten benoemd en in gang gezet om de
integratie verder te versterken. Daarin is
aandacht voor een aangescherpt
vestigingsbeleid, aanpak van overlast en
criminaliteit, zorg en begeleiding voor wie
dat nodig hebben. Maar ook veel aandacht voor
onderwijs en burgerschap. Integratie wordt
wel vergeleken met 'ritsen op de snelweg'.
Het moet van twee kanten goed gaan. De school
vormt een zeer belangrijke schakel in dat
ritsproces.
Rol
van het onderwijs
Veel integratieproblemen beginnen in het
onderwijs. De belangrijkste oorzaken zijn de
anderstaligheid van veel allochtone
leerlingen, de hiermee samenhangende
onderwijsachterstanden en de culturele
afstand. De overheid schept de
randvoor-waarden, waardoor Rotterdammers
kunnen integreren. Scholen zoals Shri
Saraswatie kunnen hieraan in belangrijke mate
bijdragen door:
1.
kennisoverdracht
Een goede opleiding is een belangrijke
sleutel tot integratie van (allochtone)
jongeren. Voorschoolse programma's,
schakelklassen (voor leerlingen met
taalachterstanden) en brede
schoolactiviteiten voor kinderen en hun
ouders dragen hieraan bij. Het werkt
stimulerend als een school naast de reguliere
lessen een uitgebreid programma kan aanbieden
van cursussen (taal en opvoeding), waar ook
vaders en moeders terecht kunnen.
2.
taalachterstanden weg te nemen
Veel kinderen in Rotterdam hebben een
taalachterstand. Een achterstand die ondanks
de vele goede inspanningen van de scholen
helaas groeiende is ten opzichte van het
landelijk gemiddelde. Daarom zullen wij ons
nog meer moeten inzetten om iedereen de
Nederlandse taal te leren. Ook ouders, en met
name moeders van opgroeiende kinderen, dienen
de taal te beheersen. Zij spelen een cruciale
rol in de opvoeding en moeten hun kinderen
goed kunnen begeleiden bij het
opgroeien.
3. waarden
en normen aan te leren
Scholen hebben niet alleen een educatieve,
maar ook een pedagogisch-didactische taak.
Scholen moeten actief burgerschap bevorderen.
Kinderen waarden en normen bijbrengen, zoals
fatsoenlijk gedrag, en het leren respecteren
van andere culturen en godsdiensten.
Burgerschap leer je vooral door te doen. Maak
kinderen en hun ouders daarom betrokken
bij en verantwoordelijk voor hun eigen school
en wijk.
4.
verschillende bevolkingsgroepen met elkaar in
contact te brengen
Integratie kan ook worden bevorderd door
kinderen met een verschillende achtergrond
zoveel mogelijk samen te laten opgroeien. De
gemeente Rotterdam heeft met schoolbesturen
afspraken gemaakt om zoveel mogelijk gemengde
scholen in de stad te maken. De school zou
een afspiegeling van de wijk moeten zijn. Nu
zien we dat veel gemengde scholen in hoog
tempo zwart worden. Er is sprake van
concentratie van allochtone leerlingen op een
beperkt aantal basisscholen. Voor kinderen is
het juist van belang op een gemengde school
te zitten, omdat ze zo leeftijdgenootjes van
andere culturen leren kennen en respecteren.
Bij het bevorderen van gemengde scholen staat
artikel 23 van de Grondwet niet ter
discussie. Er is en blijft vrijheid van
schoolkeuze op basis van godsdienstige
overtuigingen.
Bijdrage
van Hindoes en Shri
Saraswatie
Hierboven heb ik geschetst hoe docenten en
leerlingen op school, maar ook in de
maatschappij een bijdrage kunnen leveren aan
integratie. Een goed en uitgebreid
lesprogramma, met voorschoolse educatie en
brede schoolactiviteiten kan op steun rekenen
van de gemeente Rotterdam. Net als cursussen
om allochtonen de taal bij te brengen en meer
te betrekken bij de samenleving. Dat geldt
ook voor activiteiten om gemengde scholen te
bereiken of overwegend 'zwarte' en 'witte'
scholen meer met elkaar in contact te
brengen. Shri Saraswatie kan daarin op school
maar ook in de buurt een goede bijdrage
leveren. Het is een goede zaak dat het een
voorschool en een onderwijskansenschool is.
Bovendien ligt de Shri Saraswatie in het
herstructureringsgebied Bospolder, waarin
scholen, gemeente, deelgemeente,
woningcorporaties en andere organisaties
gezamenlijk plannen smeden om de segregatie
(sociale scheiding van bevolkingsgroepen in
een land met gemengde bevolking) in het
onderwijs en de buurt tegen te gaan. Tegen
alle Hindoes zou ik willen zeggen, stimuleer
elkaar om mee te helpen aan een Rotterdam als
mozaïek. Bouw mee aan dat
gemeenschappelijk fundament, waarin iedereen
zijn talenten voor de stad inzet en zich
verantwoordelijk voelt voor zijn eigen gezin,
buurt en school. Dan is er alle ruimte om
jezelf te zijn en je eigen religie en cultuur
te beleven!
