6.2          De sanskaars

pandit S. Bansidhar                              

 
Iemands voorkeuren en karakter worden gevormd door de verschillende sanskaars en alle daden die hij of zij uitvoert. Het woord sanskaar komt van het Sanskriet en betekent "perfecte daad". Sanskaars zijn hoogwaardige zuiverings- en spiritualiseringsrituelen; een soort heilige sacramenten. Het ritueel berust op handelingen die in harmonie zijn met metafysische regels die ten grondslag liggen aan de onzichtbare werkelijkheid. Dit is de werkelijkheid die niet kan worden gezien door onze zintuigen in de onzichtbare wereld. Sanskaars vernietigen slechts karmische reacties en stimuleren gunstige invloeden van moeder natuur, ze werken beschermend en zegenend, en stimuleren een goede ontwikkeling van een persoon. Naast de dagelijkse activiteiten (nitya kriya) zijn er de sanskaars welke een individu verricht, niet op regelmatige basis, maar meer zo nu en dan.

 

Functie en doel van sanskaars algemeen
De nut van de sanskaars wordt door middel van de onderstaande voorbeeld verduidelijkt. Een landbouwer wil bijvoorbeeld groenten gaan verbouwen. Hiervoor kan hij een keuze maken hoe hij dat wil doen. Hij kan bijvoorbeeld lukraak een stukje grond daarvoor gebruiken zonder te onderzoeken of die grond geschikt is of niet. Hij kan ook willekeurig zonder te onderzoeken of die zaden wel geschikt zijn in de grond stoppen. En hij is klaar. Hij weet dat die groenten over drie maanden kunnen worden geoogst, dus moet hij er voor zorgen dat hij over drie maanden dat komt oogsten. Een andere landbouwer wil ook diezelfde groenten gaan verbouwen. Hij gaat niet lukraak aan het werk. Hij begint eerst een plan te maken. Hij gaat eerst onderzoeken of die grond wel goed geschikt is voor die groente soort. Hij gaat na hoe hij  aan die zaden kan komen die voor een goede oogst kunnen zorgen. Deze tweede landbouwer gaat eerst de grond bewerken. (geschikt maken door bijvoorbeeld eerst om te ploegen, daarna te eggen om zodoende de zuurgraad van de grond te verminderen, de grond goed tot rust te laten komen, te laten rijpen) Daarna gebruikt hij veredeld zaad die een grote oogst kan geven. En daarna stopt ook hij het zaad in de grond. Ook hij weet dat hij na drie maanden kan oogsten. Maar hij wacht niet tot de drie maanden voorbij zijn om daarna te komen oogsten. Hij bewaakt het totale proces vanaf het moment van het planten. Hij besproeit ze, bemest ze, zorgt dat onkruid de groenten niet overwoekeren, past er ook op dat ziekten en plagen de groenten niet aantasten. Anders gaat hij over tot tijdige behandeling ervan. Dan breekt het moment aan dat de groenten moeten worden geoogst!
De eerste landbouwer ziet tot zijn schrik dat een deel van zijn groenten dood zijn en de rest draagt heel weinig groenten. De tweede landbouwer is trots op zijn veld met groenten. Ze staan er prachtig bij. En hij heeft een zeer goede oogst.

 Dit zelfde proces is van toepassing op de mens.
De Rishi's hadden al snel door dat ook in het leven van de mens het mogelijk is om die veredeling, die goede ontwikkeling tot stand te brengen voor zover de menselijke handeling dat kan beïnvloeden. Ook de mens moet dan planmatig te werk te gaan, goede omstandigheden creëren, goede lichamelijke-, geestelijke- en karakter eigenschappen (helpen) ontwikkelen, regelmatige bijsturing verrichten en veel zorg besteden aan een nog te beginnen leven of aan het reeds geboren kind. Bij de mens wordt de vrouw gezien als de grond, de ontvanger van het zaad. De man wordt gezien als de schenker van de zaad. Als man en vrouw de wens koesteren om hun gezin te verrijken met een kind; en ze willen natuurlijk dat het kind een gezond en gelukkig kind wordt, dan zullen ook zij net als de goede landbouwer planmatig te werk moeten gaan. Zij zullen in goede harmonie en in overleg met elkaar vele maatregelen moeten bespreken en ook nemen om als goede Vader (zaad) en (Moeder) de basis te leggen voor een gezond kind met goede karakter eigenschappen. Al deze maatregelen kunnen we zien als de basis sanskaars. Deze dienen door de ouders te worden verricht voor de geboorte van het kind. Ze worden daarom ook de prenatale sanskaars genoemd. De man en vrouw zullen in goed  overleg met elkaar bewuste keuzes moeten maken ten aanzien van hun voedsel, drank, lectuur, ontspanning, rust en slaap. Beiden zullen hun uiterste best voor moeten doen om vriendelijkheid, eerlijkheid, rechtvaardigheid, hulpvaardigheid tot hun deugd te maken. Het ontwikkelen van goede karakter eigenschappen, kennis en vaardigheden, en vermijden van alcohol, drugs, sigaretten en verder al datgene dat kan bijdragen tot het ontwikkelen van goede eigenschappen, behoort eveneens tot de zaken die met elkaar worden besproken / afgesprokenen ook nageleefd.
Pas wanneer vader en moeder op deze wijze zich hebben ingezet om naar beste vermogens de goede eigenschappen aan te kweken, breekt het moment aan dat zij overgaan tot de daad die moet leiden tot de zwangerschap van de vrouw.

 De Zaad die moet ontkiemen, moet zo leiden tot de vorming van een gezond kind met vele goede eigenschappen die vader en moeder zouden kunnen beïnvloeden.
Ook na de conceptie, tijdens de zwangerschap en de lichamelijke vorming van de foetus en de geestelijke vorming van de foetus, hebben de ouders een grote zware taak. 

Al die maatregelen die de ouders hebben genomen zijn delen van de Sanskaars.
Na de geboorte van het kind begint de fase van de verzorging. Denk aan de zorg van de plantjes die ontkiemen en die vanaf dat moment worden verzorgd middels handelingen als besproeien, bemesten, onkruidbestrijding. Dit zijn stuk voor stuk voorbeelden van de sanskaars. In het leven van het kind zorgen de sanskaars er voor dat het kind in een goed milieu, onder goede omstandigheden, met regelmatige scholing, begeleiding, bescherming en zorg op kan groeien tot een ideale wereldburger. Natuurlijk is het bereiken van dit ideaal niet alleen afhankelijk van de ouders, maar daarnaast spelen ook andere factoren een rol. Denk aan het milieu en de omstandigheden waarin de ouders moeten leven, de mogelijkheid van voldoende scholing, de armoede, het staatsbestel, de democratische vrijheden enz. Deze externe factoren, die factoren die de ouders niet in de hand hebben, kunnen zowel voor de ouders als voor hun kind een grote hindernis gaan vormen voor de goede ontwikkeling van het kind. En zoals dat voor alle mensen geldt, zullen ook hier de Bhakti (geloof, toewijding), de via de ouders meegekregen goede eigenschappen, samen met de positieve karma's die uit de vorige levens zijn meegenomen het kind verder ondersteunen. Voor de rest zijn wij afhankelijk van de Goddelijke genade.

De vedische griha sanskaars (huishoudelijke zuiveringsrituelen) worden niet gericht op de Allerhoogste Persoonlijkheid Gods, maar worden door de man voor zijn vrouw en kinderen verricht, in specifieke perioden in de ontwikkeling van het kind.
De vedische sanskaars, beginnend bij garbhadhana (bevruchtingsritueel) en eindigend met het huwelijk van het kind, zuiveren de persoon gedurende progressieve stadia in het familieleven. Twee van deze sanskaars geven een verandering van de aashram (levensorden) weer: upnayan, waarbij het kind een brahmachari (student) wordt, en wiwaah, of huwelijksceremonie waarbij een man een grihastha (huiselijk leven) wordt. Voorts is er de antyesthi (overlijdingsrituelen) die voor iedereen worden verricht ongeacht familie relaties. Aangezien de sanskaars deel uitmaken van de oorspronkelijke oertraditie, zouden deze vereeuwigd moeten worden voor zowel de materiële als spirituele voorspoed van de mensheid. Daarom zou het uitvoeren van deze sanskaars niet gestopt moeten worden. Volgens de Vedische Geschriften zijn activiteiten in de geaardheid goedheid gunstig om te vorderen op het pad naar bevrijding uit deze materiele natuur. Door middel van sanskaars kunnen we de relatie heiligen tussen:
-ouders en kinderen: garbhadhaan, pumsavana, siemantonnayan, nieskraman, naamkaran, mundan, anna-prashna, karna vedha.
-echtgenoot en echtgenote: wiwaah
-guru en discipel: widyarambha, upnayan
-mensen onderling op deze planeet: homa's, jagya's
-mensen en overledenen: antyesthie
-mensen en dewta's: homa's, jagya's
-sadhu's en God: homa's, jagya's

 Janmana jayate shudra samskarad bhaved dvijah
Veda-pathad bhaved vipro brahma janititi brahmana

 "Bij de geboorte is iedereen een shoedra, maar door het ondergaan van de nodige sanskaars wordt men een tweemaal geborene en kan een brahmana worden. Na de Veda's bestudeerd te hebben kan iemand een vipra worden en door realisatie van Brahman wordt men werkelijk een brahmaan."

 

Adhikaar-kandidaat voor sanskaars
Volgens de shaastra's zou iedereen die geboren wordt sanskaars moeten ondergaan. Vrouwen ondergaan eveneens de riten. In het algemeen moet de getrouwde man de verrichter van de riten zijn (voor zijn vrouw en zijn kinderen). Binnen de vedische leringen vinden we twee paden: pravritti marga en nivritti marga. Pravritti heeft betrekking op de karma-kandiya's en grihastha's die naast de weg van dharma, en moksha ook artha en kama verlangen. Nivritti marga heeft betrekking op de onthechte levensorde (sanyaas, tyaga).
Een vritti is een impressie die we opdoen in ons dagelijks leven via onze zintuigen. Leven in een bepaald specifiek milieu en omgang met een bepaalde groep mensen zal daardoor een bepaalde impressie op ons achterlaten wat ons karakter zal vormen.

 Bij de Aarya Samaadj wordt bij elke sanskaar een havan jagya (gebed/vuuroffer) vooraf gedaan en dan volgt de ceremonie. In de Sanskaar-Vidhi is beschreven op welke wijze de Sanskaar moet worden uitgevoerd, welke mantra's daarvoor dienen en welke regels in acht moeten worden genomen. Bij de wiwaah sanskaar wordt een aanvang gemaakt met de Waakdaan ceremonie (Var-chekay), het woord geven door de bruidegom/reserveren van de bruid. Het Tilakritueel ontbreekt. De huwelijkplechtigheid start met de verwelkoming van de bruidegom met een mala door de bruid. De gowdaan en sindhoerdaan is eveneens een essentieel onderdeel van de wiwaah sanskaar. Deze wordt na de biday (afscheidsceremonie) afgesloten met een havanjagya terstond na de aankomst van de bruid bij de schoonouders of in haar toekomstige woning. De Antyeshtie Sanskaar (16de) geschiedt na de dood, wanneer de ziel het lichaam heeft verlaten. Op de dag van de crematie vindt een gebedsritueel met vuuroffer plaats en na de crematie tot slot een zuiveringsritueel wederom door middel van gebed/havanjagya ten behoeve van de nabestaanden en familie.

 De Hare Krishna's volgen de regels voor het verrichten van de sanskaars die door Gopal Bhatta Goswami is opgesteld uit verschillende Heilige Geschriften. Dit wordt de Vaisnava Sanskaar vidhi genoemd. Vaishnavas zijn toegewijden van Heer Vishnu die Hem aanvaarden als de Allerhoogste Persoonlijkheid Gods.(Bhagwaan). De toegewijden (bhakt's)verrichten de sanskaars om dichter tot de lotusvoeten van Shri Bhagwaan te komen. De laatste sanskaar, de antyesthie sankaar wordt later besproken.

 

De 16 sanskaars met betekenis en specifieke functie
In het leven van de Hindoe spelen Sanskaars (heilige Sacramenten) een grote rol. Zijn leven begint met Sanskaar en eindigt met Sanskaar. Het Antyesthie Sanskaar (ceremonieën horend bij de crematie of begrafenis) is de 16 e en laatste Sanskaar. De Mahabharat somt er 48 op in totaal. Daarnaast zijn er nog zegeningsriten als de Griha-pravesh.De Griha Prawesh (binnengaan in een nieuw huis) ceremonie wordt toegepast bij het binnengaan van een nieuwe woon-, werk faciliteit, zoals een huis, winkel, centrum etc. Door het verrichten van deze ceremonie worden ongunstige levende wezens en ongunstige invloeden die in en om het huis aanwezig zouden kunnen zijn, vergejaagd en worden gunstige vibraties aangetrokken. De bedoeling van de Sanskaars is eerder al uitgelegd. Hier dus een kort resumé van de 16 sankaars:
1. De Garbhadhaan Sanskaar (de conceptie)
2. De Punsawan Sanskaar (ceremonie om moeder en kind te zegenen)
3. De Siemantonnayan Sanskaar (ceremonie waarbij ouderen uit de familie samen
met het echtpaar rituelen verrichten.)
4.De Jaatkarma Sanskaar (bij en direct na de geboorte)
5. De Naamkaran Sanskaar (de naamgeving)
6. De Nieskraman Sanskaar (kennismaking met de natuur en planeten)
7. De Annaprasha Sanskaar
8. De Chrakarma of muran Sanskaar
9. De Karnawedh Sanskaar
10. De Upnayan Sanskaar
11. De Widdyarambh of Wedarambh Sanskaar
12. De Samaawartan Sanskaar
13. De Wiwaah Sanskaar (het huwelijk)
14. De Waanprasth Sanskaar
15. De Sanyaas Sanskaar
16 De Antyeshtie Sanskaar

1. De Garbhadhaan Sanskaar (conceptie)
Veredeld zaad en (humusrijke) goede grond zijn de eerste voorwaarden voor een goede oogst. Zo zijn goede, gezonde, geestelijk in balans zijnde, in harmonie met elkaar levende echtparen de eerste voorwaarden voor de geboorte van een gezond en gelukkig kind. In de Heilige Geschriften wordt er op gewezen dat te jonge kinderen niet voldoen aan die voorwaarden. Daarom werd een minimum leeftijd van 16 jaar voor een vrouw en 25 jaar voor een man aanbevolen. Tevens werd vermeld dat het beter zou zijn wanneer de vrouw 18 jaar of ouder is. Er werd op gewezen dat het echtpaar veel aandacht zou moeten besteden aan uitgebalanceerd, energierijk, vegetarisch voedsel. Het gebruik van sigaretten, alcoholische dranken werd ten strengste afgeraden. Het denken en handelen moet positief zijn. Wanneer de datum van de geslachtsdaad in goed overleg met elkaar is vastgesteld door man en vrouw, wordt overdag gezamenlijk gebeden, wat godsdienstige rituelen verricht en khier (rijst gekookt in melk waaraan suiker enz is toegevoegd) als offerspijs geofferd. Daarna gebruikt men gezamenlijk die Prasaad en een maaltijd. 's Avonds vindt de geslachtsdaad plaats op een volledig ontspannen manier na een gebed.

2. De Punsawan Sanskaar (ceremonie om moeder en kind te zegenen)
In de tweede of derde maand van de zwangerschap wordt door ouders en familie gebeden om Gods zegeningen voor moeder en kind. Dit gebeurt door middel van het verrichten van een korte godsdienstige ceremonie. De familie moet de moeder in deze periode goed ondersteunen. Echtgenoot, familie en anderen zullen er op moeten letten dat de rust en harmonie tussen echtpaar bewaard blijft, en dat gelet wordt op voedsel en drank die de vrouw gebruikt. Dat er geen omstandigheden worden gecreëerd door anderen en ook niet door de vrouw, die kunnen leiden tot stress, woede, verdriet enz. van de moeder (vrouw).

3. De Siemantonnayan Sanskaar
Dit is eveneens een ceremonie waarbij ouderen uit de familie samen met het echtpaar wat rituelen verrichten. De bedoeling is om telkens weer goede aandacht en zorg te besteden aan het welzijn van moeder en kind, zodat het kind goed en gezond kan blijven groeien en ontwikkelen. Dit gebeurt op een speciaal voor deze ceremonie voorgeschreven dag in de vierde maand van de zwangerschap. Vooraf moet Khier of Khietjarie (rijst gekookt met een of meerdere soorten erwten, specerijen) worden klaargemaakt. Hiermee verrichten man en vrouw een vuuroffer. Verder zijn er andere rituelen die worden verricht. Zo staat aangegeven dat de man het haar van zijn vrouw moet insmeren met goedgeurende olie. Daarna moeten zij de plaats waar de rituelen zullen plaatsvinden betreden. Ze worden op dat moment meestal met muziek en gezang uit de Saam Veda verwelkomd. Vervolgens wordt de resterende Khietjarie vermengd met ghee (geklaarde boter). De vrouw wordt gevraagd om haar gezicht te bekijken in de ghee en te vertellen wiens gezicht ze heeft gezien als spiegelbeeld. En als laatste nodigen oude wijze vrouwen uit de familie de vrouw uit om tussen hen plaats te nemen. Dan moet zij na een kort babbeltje met hen de resterende Khietjarie opeten. Tijdens het eten wordt zij door de oudere vrouwen met een Mantra gezegend.

 Deze drie Sanskaars worden de prenatale Sanskaars genoemd, Sanskaars die vóór de geboorte plaatsvinden. Daarna volgen de postnatale Sanskaars.

 4. Jaatkarma Sanskaar (bij en direct na de geboorte)
Hier verricht de vader de ceremoniën. Even voor de bevalling wordt op het lichaam van de vrouw onder het uitspreken van mantra's water gesprenkeld. De vader gaat bidden met enkele mantra's en een klein vuuroffer verrichten. Na de geboorte van het kind neemt de vader een voor dit doel klaargemaakt dun staafje van goud in zijn hand. In een schaal is inmiddels wat ghee en evenveel honing klaargelegd. De vader doopt de gouden staaf in het mengsel en schrijft het woord Aum op de tong van het kind en fluistert in het rechter oor van het kind het volgende "Vedo - asitie", onthoud dat "Veda" jouw geheime naam is! Daarna krijgt de baby een druppel van de honing en ghee op zijn tong onder het uitspreken van mantra's. Met het uitspreken van weer andere Mantra's ruikt hij het hoofd van het kind. Vervolgens spreekt hij mantra's uit en vraagt zijn vrouw om het kind eerst haar rechter borst en daarna haar linker borst te geven. Deze sanskaar wordt afgesloten met het reciteren van mantra's. Let er ook op dat de vader tijdens deze periode een onreine status heeft en geen Mandir gaat bezoeken.

5. Naamkaran Sanskaar (naamgeving)
Er zijn twee soort namen die aan het kind worden gegeven. Volgens wettelijk voorschrift moet de geboorte binnen enkele dagen worden aangemeld om te worden opgenomen in de bevolkingsadministratie van de gemeente waar men woont. Dat is de officiële naam waaronder het kind overal bekend zal zijn en die op zijn paspoort zal staan. Daarnaast hebben de Sanatanies een speciale naam; een soort geheime naam die alleen de ouders (en als de ouders dat willen ook de grootouders) en het kind zelf zullen kennen. Bij de keuze van de voornamen zijn de ouders vrij. De geheime naam, die Rashie ké naam wordt genoemd, wordt gegeven door de priester. In India gebeurt dat op de twaalfde dag na de geboorte. Maar in Suriname en ook in Nederland tracht men dit zo snel mogelijk te bespreken met de pandit (priester). Voor deze Rashie ké naam moet de pandit de exacte gegevens van plaats, dag en tijd van de geboorte weten. Hiermee gaat hij aan de slag om aan de hand van zijn patra (een soort religieuze almanak) een aantal belangrijke astrologische gegevens over het kind vast te stellen. Dat wordt dan zijn Djanam Patrie (horoscoop). De naam hangt dus af van het gesternte waaronder de geboorte heeft plaatsgevonden. Hierbij is de exacte tijd van geboorte zeer belangrijk. De rashie ké naam wordt alleen gebruikt wanneer een horoscoop moet worden getrokken en moet worden nagegaan of het leven van iemand door de invloed van bepaalde gesternten al dan niet negatief wordt beïnvloed. Men gebruikt het ook om te vergelijken of twee mensen die met elkaar willen trouwen wat betreft hun karakter wel of niet bij elkaar passen. Bij het huwelijk, katha's (poedja in huiselijke sfeer) enz. vraagt de pandit ook naar deze naam.

Een ander zeer belangrijk aspect bij de naamgeving is de keuze van de voornaam. De ouders zijn volkomen vrij in de keuze van die namen. Toch zou er voor gepleit moten worden dat er goed nagedacht wordt bij het maken van de keuze. Er zijn mensen, dit is geen grap, die Bielaar (kat), Koetta (hond), Jhanjhan, Rawan, Bhondoe zijn genoemd door hun ouders. U kunt zich voorstellen dat zij zich soms niet zo prettig zullen voelen wanneer zij zich moeten voorstellen aan anderen. Maar ook een andere trend zien wij tegenwoordig vaak. Hindoe kinderen hebben namen als Guillermo, Kees, Klaas, Juan, Michael. Deze integratie van onze kant zien we echter nooit opvolgen door andere groepen. Er zijn geen autochtone Nederlanders, Fransen, Duitsers, Engelse, Spanjaarden, Italianen, Amerikanen enz die hun kind mooie Hindoe namen geven. Kennelijk heeft de naam Wim of Piet voor hen meer waarde dan zo'n (in hun denken minderwaardige) namen als bijvoorbeeld Aaryamietra of Prakaash. Een Hindoe naam kan een bron van inspiratie zijn, een uitnodiging zijn tot het aankweken van goede eigenschappen. Denk aan namen als Krishna, Shraddhanand, Prashaant, Dharma, en duizenden andere nog mooiere namen, die ook een bepaalde karaktereigenschap of hoedanigheid uitdrukken!

 

6. De Nieskraman Sanskaar (kennismaking met de natuur en planeten)
Deze sanskaar vindt plaats op de derde dag van de derde lichte maanperiode na de geboorte of in de vierde maand op de datum van de geboorte van het kind. De bedoeling is om het kind overdag kennis te laten maken met de zon als verschaffer van de energie, de planeten, met de natuur en 's avonds kennis te laten maken met de maan. Nadat het kind is gebaad en aangekleed verrichten vader en moeder alleen of samen met de pandit een korte gebedsceremonie. Hierna legt de moeder het kind in de schoot van de vader. De vader bidt dan met voorgeschreven mantra's. Vervolgens kijkt hij eerst naar het kind. Daarna spreekt hij drie andere mantra's uit, houdt het hoofd van het kind vast en zegent het kind. Daarna is voorgeschreven om eerst in het rechter oor en daarna in het linker oor een aantal mantra's uit te spreken. Hierna neemt hij het kind naar buiten, rekening houdend met weer en wind, en laat het kind kennis maken met de zon. Hij spreekt daarbij ook mantra's uit en bidt voor een lang en gezond energievol leven voor het kind. Hij maakt in de frisse lucht een korte wandeling met het kind en brengt het kind weer naar binnen waar familieleden aanwezig zijn. Allen spreken hierna deze korte Mantra uit:"twam jiewam sharadah shatam wardhamaan".
's Avonds laat de vader het kind ook kennis maken met de maan. Zo wordt naast God tot de aarde, zon, maan, wind en natuur gebeden voor een voorspoedig leven voor het kind op deze aarde.

7. Annaprashna Sanskaar
Wanneer het kind zover is dat het vast voedsel kan verwerken, dan wordt eerst een ceremonie verricht en gebeden. Men kookt rijst met ghee of rijst met yoghurt, ghee en honing. Samen met de pandit wordt middels voorgeschreven mantra's een vuuroffer verricht. Daarna krijgt het kind voor de eerste keer in zeer kleine porties enige hapjes van de rijst te eten. Ondertussen bidden de pandit en andere aanwezigen de voorgeschreven mantra's.

 8. Churakarma of Muran Sanskaar
Bij deze sanskaar wordt voor de eerste keer het hoofd van het kind kaalgeschoren. Het vindt plaats in het eerste of derde jaar. Maar om diverse praktische redenen gebeurt het ook in de derde of in andere oneven maanden. Het scheren van het hoofdhaar gebeurt om diverse redenen. Ten eerste is er het reinigingsaspect, omdat het haar waarmee het kind is geboren in de baarmoeder is begonnen te groeien. Het wordt daarom als uiterlijke, lichamelijke onreinheid gezien. Daarnaast is er de geestelijke reinheid die aandacht verdient. Bij deze ceremonie wordt aan beide aspecten aandacht besteed. Voor men aan de geestelijke reinheid gaat beginnen zal men normaliter eerst denken aan de lichamelijke reinheid. Daarom het kaalscheren van het haar. Vervolgens wordt het kind gebaad om het hele lichaam schoon te wassen. Daarna wordt het kind aangekleed met nieuwe, schone kleding. Lichamelijke reinheid is zeer belangrijk. Maar nog belangrijker is de zorg om de menselijke geest zuiver en rein te houden.

 

Het Hindoeïsme hecht grote waarde aan de Karma leer. Dat betekent dat de Karma van de mens hoe dan ook zal leiden tot positieve of negatieve resultaten. Is het niet in dit leven, dan in een volgend leven. En de Hindoes geloven in de leer van de reïncarnatie, de wedergeboorte. Indien de resultaten uit het vorig leven positief zijn geweest dan is dat een pluspunt voor dit leven en natuurlijk mooi meegenomen. Maar indien de ziel die nu een plaats heeft gevonden in het lichaam van dit kind, in het vorig leven veel meer negatieve daden zou hebben verricht, dan zal dit kind daarmee ook te maken krijgen in een negatieve zin. Maar wij mensen zijn niet in staat te weten wat voor daden het zijn geweest. Vandaar dat het heel belangrijk is om de zegeningen van God af te smeken voor het jonge kind om eventuele negatieve invloeden te neutraliseren. Daarom wordt bij deze sanskaar meer de nadruk gelegd op het gebed en de ceremoniën.
Het hoofd is al kaalgeschoren, en er wordt op het hoofd van het kind een Aum teken aangebracht. Dit Aum teken is de naam van God. Nu het hoofd is gezuiverd van het onreine haar, en de naam van God op het hoofd is aangebracht, wordt tot God gebeden om het kind te zuiveren van negatieve invloeden en het kind altijd bij te staan.

 9. De Karnawedh Sanskaar
Met het verrichten van religieuze ceremoniën worden bij alle kinderen gaatjes geprikt in de oorlellen. Vroeger droegen jongens ook oorbellen in de oren (bala's). Verder wordt gezegd dat door het prikken van de gaatjes het kind minder last heeft van bepaalde ziekten of pijnen.

10. De Upnayan Sanskaar
Deze sanskaar is bij de mensen beter bekend als de Djanew Sanskaar. Het is een inwijdings sanskaar waardoor het kind een volwaardig lid wordt van de Hindoe gemeenschap. Hierdoor wordt hij tevens in staat gesteld om op latere leeftijd ook als Hindoe priester zijn gemeenschap te dienen. Na de religieuze plechtigheden hangt de guru samen met de ouders een ingewijd koord, een sacraal koord -de Djanew of Jagyaopwiet- om de hals van het kind. Deze jagyopwiet wordt zo gedragen dat het op de linkerschouder komt te rusten en via de borst en hart van het kind komt te liggen onder zijn rechter arm.
Mensen weten niet beter dan dat deze sanskaar alleen is voorbehouden aan kinderen van Brahmaanse families. Dit is een misvatting. Ieder kind dat kan voldoen aan de voorwaarden die worden gesteld om na deze plechtigheid de regels na te leven, komt in aanmerking voor deze sanskaar. Dit is het uitgangspunt van de Aarya Samaadj en de Karmawadische Sanatanies. Het is volgens de Sanatan Dharma zeker toegestaan voor alle kinderen van de klasse der Brahmanen, de Kshatries en de Waishya's. Na deze sanskaar treedt het kind een nieuwe, bijzondere fase van zijn leven in. Het wordt gezien als de "tweede geboorte" van het kind. De fase waarin hij zich zelf middels gerichte kennis (de studentenfase begint nu immers) en vaardigheden gaat leren ontwikkelen tot een goed mens; tot een volwaardig lid van de maatschappij. Het is ook de fase waarin hij leert om als een Brahmacharya te leven. Dit houdt in dat hij gedurende zijn studenten periode kuisheid moet betrachten. Voor het kunnen werken als een Hindoe priester is het -zeker bij de Sanatanies - een vereiste dat deze sanskaar al moet hebben plaatsgevonden. Tijdens deze ceremonie wordt het hoofd van het kind kaal geschoren, hij krijgt een bamboe stok aangereikt, om zich de verdedigingstechnieken eigen te maken waarmee hij zichzelf en anderen kan beschermen. Hem wordt ook geleerd om nimmer - zonder werkelijke noodzaak -geweld tegen anderen te gebruiken. Tevens wordt hij erop gewezen dat zij die lijdelijk onrecht toestaan, laten plaatsvinden, zelf worden gezien als plegers van dat onrecht. Bamboe wordt speciaal uitgekozen om aan te geven dat die stok is samengesteld uit diverse kleine stukken die aan elkaar zijn gegroeid. Dat dient als voorbeeld voor de saamhorigheid tussen mensen, wil men sterk staan. Hem wordt ook gevraagd om te kijken naar de zon. Daarna wordt hem verteld dat hij moet trachten de zon als voorbeeld te nemen voor een dienstbaar leven. De zon dient de totale Schepping. En houdt geen moment op om anderen te dienen. Hij brengt licht in het duistere leven van anderen en verdrijft de duisternis. Zo zal ook het kind een dienaar moeten zijn van God en alles wat door God is geschapen. Hij zal nimmer iets doen om duisternis (ellende problemen enz.) te veroorzaken in het leven van anderen. Hem wordt ook geleerd om dagelijks zijn leven te beginnen en te eindigen met gebed en ook dagelijks de Gayatrie Mantra (op zijn lichaam is de Djanew het symbool van de Gayatrie) ten minste 108 maal te reciteren. De Gayatrie Mantra is de moeder van de kennis (Ved-mata) en ook zijn guru heeft hem deze mantra aanbevolen.

11. De Widdyarambh of Wedarambh Sanskaar
In feite is de jagyopwiet Sanskaar de voorloper van deze sanskaar, omdat de guru zijn leerling daarin aangeeft om dagelijks zijn leven met de Veda mantra te beginnen. Veda betekent weten, kennen, widya. Deze sanskaar draagt ook deze twee namen. Als ouders hun kind geen goede lichamelijke verzorging geven en niet letten op zijn voeding en kleding dan worden zij er over aangesproken. Ze kunnen zelfs de voogdij over hun kind verliezen. Precies zo zullen ouders worden aangemerkt als slechte ouders, als ze hun kind de vereiste geestelijke en intellectuele opvoeding onthouden. In de Hindoe filosofie is widya, kennis, (gesymboliseerd door de Veda's) de grootste schat van de mens. Bij deze sanskaar worden eerst de gebruikelijke religieuze ceremoniën verricht, waarbij wordt gebeden tot Ganesh en Saraswatie mata. Zij worden gezien als de vertegenwoordigers van God voor wat betreft de aspecten verstand en kennis. Verstand heeft ieder mens en kennis moet men zich eigen maken. Diploma's (kennis) geven toegang tot deelname in het maatschappelijk verkeer. Het Hindoeïsme stimuleert dit daarom heel erg. Maar toch geeft het aan dat de finishing touch, de vervolmaking van die kennis wordt bekroond door de ontwikkeling en zuivering van de verstandelijke vermogens. Zelfs de grootste geleerden kunnen hun kennis misbruiken en alleen het zuivere geweten en verstand zal hen daartegen kunnen behoeden. Kennis en verstand moeten de mens vormen tot een gemeenschapswezen.

12. De Samaawartan Sanskaar
Na het afsluiten van zijn studie op ongeveer 25 jarige leeftijd (men gaat ervan uit dat hij dan op universitair niveau is gevormd) neemt de student afscheid van zijn guru. Met een plechtigheid en gebed wordt de studietijd afgesloten. De leerling geeft een geschenk aan de guru als dank. Soms vraagt de guru om een belofte die hij moet waarmaken.

13. De Wiwaah Sanskaar (het huwelijk)
In feite is na de Mundan Sanskaar de Wiwaah Sanskaar thans de bekendste sanskaar voor de Hindoes in Suriname en Nederland. Het proces van scholing is thans afgesloten. Het is voorbij met een leven waarin de voornaamste zorg was om goed te presteren op school of universiteit. Een leven vol maatschappelijke verantwoordelijkheden met rechten en vooral plichten moet nu beginnen. De fase van de gezinsvorming vangt na enige tijd aan. Twee jonge mensen zullen een nieuw leven gaan beginnen. Met het huwelijk sluiten man en vrouw de periode van de jeugd af en doen hun intrede in de fase van het gezinsleven die de Grihast Aashram wordt genoemd. De traditie van het gearrangeerde huwelijk van vroeger heeft plaats gemaakt voor een huwelijk waarbij de keuze door de partners zelf wordt gemaakt. Een enkele keer wordt door de familie iemand voorgesteld waarna het maken van de keuze geheel wordt overgelaten aan de twee mensen. Het huwelijksgebeuren wordt in de volgende 5 fasen onderverdeeld.
De Barchekay
Dit is de ceremoniële verloving. In het Sanskriet wordt het Waakdaan (het geven van het woord) genoemd. Hierbij komt de vader van de bruid met enkele naaste familieleden naar het (ouderlijk) huis van de bruidegom. Hij heeft geschenken meegenomen voor zijn aanstaande schoonzoon. Terwijl de pandit de mantra's uitspreekt, geeft hij de vader van de bruid de gelegenheid om te bevestigen dat zijn dochter haar wil kenbaar heeft gemaakt om met de jongen te willen trouwen.
Tilak Sanskaar.
Een week voor de vastgestelde datum van het huwelijk vindt de Tilak Sanskaar plaats. Tegenwoordig is dat meestal twee dagen voor het huwelijk. Op deze dag worden de eerder gedane beloften tussen beide partijen opnieuw herhaald en definitief gemaakt. Ook nu is de pandit er bij en bekrachtigt de beloften door middel van het uitspreken van de mantra's. Hierbij brengt de vader van de bruid met chandan (sandelhoutpoeder) een tilak (ereteken) aan op het voorhoofd van de bruidegom.
Bhatwaan.
Bij beide partijen vindt thuis een religieuze plechtigheid plaats waarbij de ouders samen met hun zoon of dochter bidden tot God en de Koeldewta (persoonlijke God van hun geslacht) om het nieuwe echtpaar te zegenen en uiteraard ook de hele familie en het gezin te zegenen. Bij beide families vindt 's avonds een ceremonie plaats waarbij de vrouwen aan zet zijn. Het wordt de Lawa Bhunjayie genoemd. Hierbij wordt padie of mais geroosterd. De geroosterde padie of mais wordt lawa (popcorn) genoemd. De lawa zal op de dag van het huwelijk nodig zijn voor het vuuroffer.
Kunvarpan Utarna.
Bij beide partners vindt eerst een ritueel plaats die wij Kunvarpan Utarna (het beëindigen van het jongelingschap) noemen. Hierbij krijgen 5 of 7 ongehuwde (kunwar) jongens en of meisjes khier (rijstebrij) te eten. Daarnaast zijn er enkele andere rituelen waaronder het beëindigen van de moederlijke zorgen voor haar zoon. Hij neemt afscheid van de moeder om te vertrekken naar het ouderlijk huis van de bruid waar het huwelijk zal worden voltrokken. Daarna zal hij met zijn vrouw terugkeren zodat ook zij zijn moeder kan helpen.
Wiwaah Sanskaar.

Het huwelijk wordt voltrokken door de pandit. Van de vele handelingen die hierbij worden verricht, zijn de hier volgende de allerbelangrijkste.

1.     De Kanya Daan, het schenken door de ouders van hun dochter aan de bruidegom. De handen van de dochter worden in de handen van de schoonzoon gelegd. Vanaf dat moment neemt hij als man alle zorgen over. Het betekent niet dat de man vanaf dat moment een soort eigenaar is van zijn vrouw en dus met haar kan doen en laten wat hij wil. Zij is geen voorwerp dat als gift aan iemand kan worden gegeven. Hier heeft het een symbolische betekenis van het verenigen van twee mensen met elkaar. Bovendien is God de enige echte eigenaar van het leven van ieder mens. Opmerking: Kanya betekent dat de dochter nog een maagd is. Als men eerst samenwoont en daarna nog Kanya Daan wil doen dan kan dat in feite niet. Die dochter is geen Kanya meer!

2.     De Sat Bhaanwar, het zeven maal gezamenlijk om het heilig vuur lopen. Hierbij wordt ten overstaan van alle aanwezigen en het goddelijk vuur door beiden de eed afgelegd dat zij elkaar voor vele levens als man en vrouw accepteren.

3.     De Sapt Pedie. Het gezamenlijk en gelijkmatig zetten van zeven stappen voorwaarts. Dit om aan te geven dat zij vanaf dit moment onder alle omstandigheden, in voor en tegenspoed, samen stappen zullen zetten om dit leven tot een succes te maken. Vooruit kijken is het motto; terugblikken heeft geen zin meer.

4.     De Asan privartan. De man vraagt aan de vrouw om nu op te staan en plaats te nemen aan zijn linkerzijde. Voortaan is haar plaats aan zijn linkerzijde, waar zijn hart ligt. Zij is van nu af aan een deel van zijn lichaam, en haar plaats is vanaf nu in zijn hart.

5.     De Sindoer daan. Hij brengt op het voorhoofd van de vrouw, bij de scheiding van het haar, een teken aan met sindoer (vermiljoen poeder). Het huwelijk is niet volledig zonder de Sindoer.

 Na enkele andere rituelen wordt de huwelijksceremonie afgesloten en afhankelijk van de omstandigheden zal de stoet met de bruid samen terugkeren naar het (ouderlijk) huis van de bruidegom. De moeder van de bruidegom staat klaar om haar zoon en schoondochter te verwelkomen. Dat gebeurt met veel pracht en praal waarbij de moeder haar schoondochter het huis binnenhaalt als ware zij de godin Lakshmi zelve. Men noemt dit de Vadhu-Pravesh. Een dag later wordt in huiselijke kring de laatste rituelen verricht door de moeder van de bruidegom samen met andere vrouwen, waarmee de totale plechtigheid wordt afgesloten. Het echtpaar treedt een nieuwe fase van het leven, het gezinsleven (de Grihast Aashram) binnen.

14. De Waanprasth Sanskaar
Het gezinsleven begint langzamerhand een andere wending aan te nemen wanneer de wat oudere kinderen een deel van de zorgtaken voor hun jongere broers en zussen op zich kunnen nemen om zo hun ouders een beetje te ontlasten. De zorgen van de ouders zullen naarmate de kinderen ouder worden beginnen af te nemen. En als de kinderen zijn getrouwd dan neemt het zodanig af dat ze na hun pensionering veel meer vrije tijd zullen hebben. In de Indiase traditie was dat de tijd dat de man zich terugtrok uit het gezinsleven en zich ging vestigen in het woud, het bos. Bos wordt in het Hindi "wan" genoemd. Vandaar de naam Waanprasth (de trek naar het bos). Het gezinsleven moet nu plaats maken voor gebed, overpeinzing en zich dienstbaar maken voor land en volk. Zij moeten de gemeenschap dienen door het initiëren, ondersteunen en ontplooien van activiteiten ten behoeve van deze gemeenschap. Soms wil of kan de vrouw niet meegaan. Hij of beiden verlaten na de vereiste ceremoniën het huis en trekken het bos in.

15. De Sanyaas Sanskaar
Na zijn krachten te hebben gegeven voor het welzijn van de gemeenschap bereikt het lichaam een punt waarop lichamelijke inspanning, het verplaatsen enz. steeds moeilijker wordt. Het punt is dan bereikt om zich volledig terug te trekken van de materiële wereld. En toch zullen ze zich verder dienstbaar willen maken. Dat doen ze dan door het doorgeven van hun kennis aan anderen. Zij hebben de plichten die op iedere mens rusten volledig vervuld, en zodanig volgens de dharma geleefd, dat ook na de dood in feite geen rituelen meer hoeven te worden verricht voor hem of haar.

16 De Antyesthie Sanskaar
Dit is de laatste Sanskaar waarbij het lichaam weer wordt teruggegeven aan de vijf elementen waaruit het lichaam is opgebouwd. De bedoeling van het leven moet zijn om zo te leven dat wij het lichaam ook in goede, reine staat, dus niet bezoedeld met zonden en wandaden, kunnen teruggeven aan God die ons dit leven gaf en het lichaam voor enige tijd ter beschikking had gesteld. Het Hindoeïsme heeft altijd de voorkeur gegeven aan crematie boven de begrafenis. Een andere vorm was in het verleden (nu dus niet meer) om het lichaam aan het water van een rivier toe te vertrouwen. Het streven van de mens moet zijn om te zorgen dat over zijn leven na zijn dood geen negatieve opmerkingen kunnen worden gemaakt. Na het wassen van het lijk, wordt het aangekleed. Vervolgens vinden er rituelen plaats waarbij wordt gebeden voor de zielerust van de overledene. Bij de ouders is het meestal de oudste zoon die volgens aanwijzingen van de pandit de ceremoniële handelingen verricht. Daarna vindt de crematie plaats. In India en Suriname wordt het lichaam in de open lucht aan de oever van een rivier op een brandstapel gelegd en daarna vindt de verbranding plaats. In Nederland is dat in de crematoria via de elektrische ovens. Thuis vindt er daarna nog twee maal een ceremonie plaats waar handelingen worden verricht die er op gericht zijn dat de ziel zonder hindernissen zijn weg naar God kan vinden. De laatste ceremonie vindt plaats op de dertiende dag vanaf de dag van crematie. En met deze laatste ceremonie wordt de onreinheid van de bloedverwanten en de woning van de overledene en zijn kinderen opgeheven. Hiertoe wordt het huis en de kleding eerst goed gereinigd en gezuiverd.
In tegenstelling tot vroeger stappen veel mensen af van de traditie om ook na zes maanden en een jaar na de dood weer zo'n ceremonie te verrichten.

De antyeshthie sanskaar bij de Hare Krishna's.
Een oprechte Vaishnava (toegewijde) die Heer Krishna uit liefde vereert en Zijn namen chant is er zeker van dat hij de beste positie zal krijgen om zijn spirituele activiteiten te vervolgen. De Vaishnava ceremonie die gedaan worden in het rouwcentrum zijn:

1. De toegewijden citeren samen de Brahma-samhita mantras.
2. Een lezing wordt gegeven uit de Bhagwat Gieta.
3. Een toegewijde besprenkelt het lichaam met Ganges of ander heilig water, geeft een mahaprasaad bloemenkrans, Toelsie, ghee en gopicandana (tilak) aan de overledene. Er wordt wierook en een ghee lamp geofferd. Er worden bloemen geofferd.
4. De familie en vrienden komen naar voren en offeren bloemen en hun laatste woorden. Ze omcirkelen de overledene drie keer. Dit gebeurt onder begeleiding van een kirtan.

Wanneer de overledene voor de verbrandingskamer wordt gebracht, worden de volgende mantras geciteerd:

vaayur anilam amritam
athedam bhasmaantam shariram
oom krato smara kritam smara
krato smara kritam smara

Betekenis: Laat dit lichaam tot as verbranden worden en laat de levensadem opgenomen worden in de totale hoeveelheid lucht. Heer, herinner nu alstublieft al mijn offeringen en omdat U de Uiteindelijke Weldoener bent, herinner alstublieft alles wat ik voor U gedaan heb.

agne naya supathaaraaye asmaan
vishvaani deva vayunaani vidvaan
yuyodhy asmaj juhuraanam eno
bhuuyishthaam te nama-uktim vedhema

Betekenis: O Heer, machtig als het vuur, Almachtige, nu offer ik u alle eerbiedsbetuigingen. Ik val op de grond aan Uw voeten. O Heer leidt me alstublieft op de goede weg naar U en daar U alles weet wat ik in het verleden gedaan heb, bevrijdt me van alle reacties van mijn vroegere zonden, zodat deze geen belemmering vormen voor mijn vorderingen.

 aum kravyaadaya namas tubhyam

 Betekenis: Ik breng mijn eerbetuigingen aan de persoonlijkheid van crematievuur.

 Eindigend met de mantra voor vrede:

aum dyauh shaanti       antariksham shaanti
prithivii shaanti                aapah shaanti
vaayu shaanti                 tejah shaanti
oshadhayah shaanti     lokah shaanti
bhraahmana shaanti    vaishnavah shaanti
shaantir astu                    dhritir astu
oom shaanti shaanti shaanti

Na de crematie wordt het as van de overledene opgehaald en voor het uitstrooien in de Ganga, Yamuna of ander heilige rivier of de zee gebracht.

 

 

 

 

15 jaar Hindoe basisschool Shri Saraswatie