Hindoeïsme
is meer een manier van leven dan een aantal
vaste geloofspunten. Het kan op allerlei
manieren worden vorm gegeven. Sommige Hindoes
bidden iedere dag, andere bijna nooit. Aan
iedereen wordt overgelaten zelf te beslissen
wat het beste is voor hem of haar. Maar alle
Hindoes delen een aantal geloofspunten.
Hindoes geloven dat bij iemands dood zijn
ziel voortleeft en herboren wordt in een
ander lichaam van een mens of dier. Door goed
karma is het zelfs mogelijk om helemaal
verlost te worden van de geboorte en de dood.
De kwaliteit van je volgende leven hangt af
van de manier waarop je in je eerdere leven
hebt geleefd. Als je goed leeft, word je
herboren met veel positieve eigenschappen. De
keten van daden en hun gevolgen wordt karma
genoemd. Het uiteindelijke doel van het leven
van een Hindoe is moksha of verlossing,
loskomen van de cyclus van de samsara
(materiële wereld). Hoe beter iedere
hergeboorte, des te dichter kom je bij de
moksha. Moksha wordt ook gezien als het
moment waarop je individuele ziel, Atma,
opgaat in de opperste geest Brahma. Er zijn
verschillende wegen om het uiteindelijke doel
te bereiken. Dat is een geheel individuele
zaak. "De één doet het zus en
de ander zo". Dat komt tot uiting als we de
volgende onderwerpen gaan bespreken. Maar
eerst wil ik stil staan bij een belangrijk
verschijnsel "rituelen".
Rituelen
Traditiegetrouw kent het Hindoeïsme veel
rituelen. Veel jonge Hindoes staan
tegenwoordig kritisch tegenover de gebruiken
en de tradities. Zij willen precies weten wat
de waarde van die rituelen zijn. Men wil
weten of de rituelen een essentiële
plaats innemen in de religie of is dat een
willekeurig gegeven? De vraag van de jongere
generatie is dan: "waarom zus en niet
zo?". Deze vragen zijn wel begrijpelijk
en niet op de laatste plaats omdat sommige
rituelen moeilijk te volbrengen zijn in deze
moderne tijd. Een poedja duurt al gauw drie
uur. Een Hindoe huwelijk kan zelfs enkele
dagen duren, waarbij men iedere dag meerdere
uren nodig heeft voor de ceremoniën. De
jeugd van tegenwoordig leeft in een tijd waar
alles kritisch wordt gevolgd en waar tijd een
schaars goed aan het worden is. De
tijdrovende rituelen staan mede daardoor
onder druk. En toch hebben rituelen bepaalde
waarde! Er zijn natuurlijk talrijke en
verschillende rituelen in het
Hindoeïsme. Niet alle rituelen kunnen in
dit verband besproken worden. Dat is namelijk
ondoenlijk. In algemene zin worden enkele
rituelen besproken. Het kan bijvoorbeeld gaan
over het dagelijks doen van een gebedje bij
het altaar, het aanbieden van een 'lota djal'
aan Surya Narain (het offeren van water aan
de zon), meditatie, Agni-hotra (vuuroffer)
tot het doen van uitgebreide poedja's
(gebedsrituelen) of het houden van sanskaars
(sacramenten). Het starten van de dag met een
klein meditatief moment (een Sandhia -
praarthna) geeft veel rust, is mijn ervaring.
Je dag heeft een begin en eindigt 's avonds
in bed, waar je weer met bijvoorbeeld de
Gayatrie Mantra in slaap dommelt. Zoiets
eenvoudigs geeft structuur aan de dag.
Behalve structuur merk je dat je bewuster
gaat leven. Je leven krijgt meer diepgang en
je zult alles intenser beleven. Je kunt dus
op verschillende wijze omgaan met rituelen.
Uiteraard zijn er richtlijnen voor bepaalde
rituelen, bijvoorbeeld het doen van bepaalde
poedja's. Rituelen helpen ons om in contact
te komen met de schepper. Niet iedereen is in
staat om zonder structuur te leven. Wij
hebben houvast nodig. De vaste momenten en de
rituelen kunnen als leidraad dienen in ons
leven. Door het toepassen van de rituelen
wordt er als het ware een basis gelegd in ons
leven. Op deze basis wordt later
voortgebouwd. Als kind hebben we niet ineens
leren rekenen, maar leerde men met een
telraam, appels of knikkers te rekenen. Pas
later konden wij hoofdrekenen. Zo is het ook
met het gebruik van de rituelen. Rituelen
zorgen dus voor een goede basis. Rituelen
kunnen rust en veiligheid bieden in deze
hectische samenleving. Rituelen functioneren
als bakens om je te kunnen oriënteren.
Degenen die gewend zijn om bepaalde
handelingen te verrichten, zullen de waarde
ervan hebben ontdekt. Als je bepaalde
rituelen zou willen gebruiken, zul je je
eerst moeten verdiepen in en in aanraking
komen met de rituelen. Daarvoor kun je naar
een Mandir gaan of met een pandit praten. Je
zult kennis van moeten nemen om de
achtergronden ervan te kunnen begrijpen. Er
is een zekere mate van interesse nodig en
daarnaast dient men zich open te stellen voor
de rituelen. Om zover te komen dien je een
goed karma op te bouwen. In de Bhakti
beweging wordt het doen van poedja gezien als
sewa (dienen) voor God. Het is een eer om God
te kunnen en mogen dienen. Daaruit blijkt de
liefde voor God. Het doen van rituelen geeft
ook voeding aan de geest. Het reinigt de
geest en voedt de Atma (ziel). Bijvoorbeeld
wanneer men een Agnihotra (vuuroffer) doet
door de Gayatrie Mantra 108 keren te
reciteren, voelt men zich zuiver en rustig.
Ik ben me bewust van het feit dat sommige
traditionele rituelen niet aanslaan bij de
hedendaagse jongeren die in Europa opgroeien.
Zaak is wel om de rituelen goed op hun waarde
te schatten. In Duitsland wordt door
wetenschappers de Agnihotra bestudeerd. In
het bijzonder de effecten van Agni-hotra op
de mens en de natuur. We zien dat veel
niet-Hindoes de Hindoe rituelen overnemen en
toepassen in het dagelijkse leven. We hoeven
ons zeker niet te verliezen in de rituelen.
De bedoeling van het Hindoeïsme is om
inzicht te verwerven over het doel van ons
bestaan. Ons bewust te worden van wie wij
zijn en wie de bron (de schepper) van alles
is. Een ritueel is niet meer dan een
hulpmiddel. Elke tijd, plaats kent zo zijn
eigen rituelen. Een offer van bloemen, water,
wierook en diya (lichtje) zuivert je
omgeving, verbindt ons met elementen waar men
deel van uitmaakt. De discussie of een
waxinelichtje (als er geen dierlijk vet
inzit) voldoet, of moet het persé een
diya met echte ghee (geklaarde boter) zijn,
mag iedereen voor zichzelf voeren.
Belangrijker is dat het uit het hart komt.
Maar natuurlijk zijn er ook regels waar men
niet overheen kan stappen. Door de spirituele
groei, ervaar je zelf waar de grens ligt. Wat
kan en wat mag, zijn dan geen vragen meer.
Een zelfbewuste spirituele houding, respect
voor alles wat leeft en beweegt wordt mijns
inziens vooraf gegaan door rituelen. In feite
zorgen rituelen voor een zuiveringsproces
(een proces van verlichting). De weg naar
verlichting blijkt uit de volgende mantra;
"Asato Maa Sad Gamaya, Tamso Maa Jyotir
Gamaya, Mrityor Maa Amritam Gamaya". ( O
Moeder leidt mij van onwaarheid naar
waarheid, Leidt mij van duisternis naar
licht, leidt mij van sterfelijkheid naar
onsterfelijkheid). Elke dag een halfuur
poedja doen zou niet meer nodig zijn wanneer
je al een stap verder bent gekomen. Dan leef
je al bewust en integreer je alles wat je
doet en denkt in het dagelijkse leven. Dan
krijg je spontaan waardering en respect voor
je omgeving en voor alles wat leeft. Respect
wil zeggen dat je het Ahinsa principe
hanteert, dat komt bijvoorbeeld tot uiting in
het vegetarische leven. Daarnaast dient men
de manifestatie van God in andere wezens en
de natuur te zien. Door niet te handelen
vanuit het ego, maar door iedereen als
gelijkwaardig te beschouwen.
Het
Hindoeïsme zou voor onze jongeren
toegankelijker moeten worden. Hindoeïsme
wordt vaak als te complex gezien door sommige
jonge mensen. Vaak is er van huis uit weinig
bagage op dit gebied meegeven door de ouders.
Ouders kunnen ook niet alles weten en er is
vaak een afstand (een taalbarrière)
tussen de pandit en de jongere. De jonge
generatie zit vaak met allerlei vragen die
tegen de gevestigde orde in kunnen druisen.
Wij zullen soms de ingesleten "regels" ter
discussie moeten stellen. Het klakkeloos
uitvoeren van rituelen, zonder de betekenis
ervan te kennen heeft weinig zin. Rituelen
hebben pas waarde als ze een betekenis hebben
voor jezelf. Rituelen zijn geen doel op zich
maar een middel om verder te komen. De
rituelen hebben waarde als er kennis over de
handelingen aanwezig is. Kennis van en over
de rituelen is vaak de eerste stap naar de
spiritualiteit.
Onlangs is er een
conferentie gehouden onder de Hindoes in
Nederland, georganiseerd door de Omroep
Hindoe Media (OHM). De titel van de
conferentie was: "hoe geloven wij in
Nederland?". De keuze voor dit onderwerp is
niet geheel toevallig. Op dit moment vindt de
discussie rond de Islam plaats. De westerse
samenleving is geïnteresseerd in de
vraag of de islam modern genoeg is voor
Europa. In het kielzog van deze discussie
worden de andere (vreemde) religies ook met
argusogen bekeken door de westerlingen. De
vraag of het Hindoeïsme modern genoeg
is, wordt binnen de kring van de Hindoe
gelovigen ook bediscussieerd. Vooral de
jongere generatie is geïnteresseerd in
het moderne Hindoeïsme. De laatste jaren
en zeker hier in Nederland worden de
discussies in de Hindoe gemeenschap gevoerd.
Zo is er een nieuwe opleiding voor Hindoe
geestelijken opgericht. Doelstelling van deze
Nederlandse Opleiding voor Hindoe
Geestelijken (NOHG) is dat men moderne,
eigentijdse, Nederlands sprekende Hindoe
geestelijken wil opleiden, zonder de essentie
van het Hindoeïsme verloren te laten
gaan.
In Nederland
wonen naar schatting meer dan tweehonderd
duizend Hindoes. De meeste zijn afkomstig uit
Suriname en een deel uit andere delen van de
wereld, zoals India, Nepal, Sri Lanka en Zuid
Afrika. Er is ook een deel dat uit autochtone
Nederlanders bestaat. Deze mensen hebben het
Hindoe geloof overgedragen gekregen door
inspiraties van onder andere Swami
Wivekananda en Swami Prabhupada. Deze Swamies
hebben een deel van het Hindoeïsme naar
het westen gebracht. Later zien wij ook
andere Swamies die het westen
aandoen.
Andere
invloeden
Andere wegen waarlangs het Hindoeïsme
naar Nederland is gekomen is; door emigratie
van Hindoes naar Nederland. Ook de
globalisering van de wereld en de invloed van
internet moeten wij niet onderschatten. Op
het internet staat tegenwoordig veel
informatie over het Hindoeïsme. Vele
vertalingen van de Upanishads en Bhagwat
Gieta zijn op het internet te vinden. Er zijn
zelfs poedja's die digitaal met beeld en
geluid te zien zijn. Daarnaast speelt de
invloed van Bollywood (Indiase muziek- en
filmindustrie) ook een rol bij de
cultuuroverdracht. De grootste groep van de
hedendaagse Hindoes van Nederland zijn via
India en Suriname naar Nederland gekomen. Na
de afschaffing van de slavernij in Suriname
in 1863 hadden de plantagehouders geen
arbeiders meer tot hun beschikking. De
Nederlandse regering heeft toen in overleg
met Engeland contractarbeiders vanuit de
toenmalige Britse kolonie, India laten
overkomen. Deze arbeiders tekenden contracten
voor 5 jaar en konden eventueel nog langer
blijven. Veel van die arbeiders hebben hun
contract verlengd en zijn zelfs nooit meer
terug gegaan naar India. Het zijn deze
contractarbeiders die het geloof vanuit India
hebben meegenomen en in Suriname en in de
omliggende Caribische landen verspreid. Naast
het geloof was de taal en later ook de
Bollywood films die een belangrijke rol
hebben gespeeld voor het behoud en de
overdracht van de Hindoe traditie. Door de
taal, geloof en Bollywood films is de cultuur
en de traditie goed bewaard gebleven. In de
zeventiger jaren van de vorige eeuw zijn in
grote getale Hindoes naar Nederland
geëmigreerd. De belangrijkste reden van
de grote emigratiegolf was de
onafhankelijkheid van Suriname. De
onafhankelijkheid was uitgeroepen door de
politiek partij NPS, de partij met een
meerderheid aan Creolen. De Hindoes waren
bang voor de onderdrukking door de Creolen in
Suriname. Uit angst voor raciale conflicten
na de onafhankelijkheid zijn grote groepen
Surinamers weggegaan. Het zijn deze Hindoes
die ook weer hun taal, geloof en de
bollywoodfilms hebben meegenomen naar
Nederland. Dat de invloed van de
Bollywoodfilms op de culturele en
maatschappelijke ontwikkeling groot is heeft
professor Gowricharan vastgesteld in een
onderzoek naar de invloed van de Bollywood
films. De culturele ontwikkeling van de
Hindoes in Suriname en in Nederland is mede
bepaald door de Bollywood films. Door het
bezoek aan bioscopen en later de komst van
video en DVD, zijn de Hindoes in de greep van
de Indiase taal en cultuur gebleven. De
kracht van de cultuuroverdracht zat vooral in
de Indiase muziek. Elke film had wel enkele
muziektoppers die door de locale radiozenders
werden uitgezonden en verkrijgbaar waren op
cassetteband, grammofoonplaat en CD. De
Indiase muziek- en filmindustrie behoren nog
steeds tot de krachtigste industrieën.
De productie gaat gestaag door. Er worden
zelfs filmsterren en muziekanten uit India
gehaald voor live optredens in Nederland.
Deze shows worden over het algemeen goed
bezocht, door jong en oud. De lezer zal zich
wel afvragen hoe hij een beeld kan vormen
over welke stromingen er nu zijn. Wie hoort
nu waarbij en hoe moeten we dat zien? Ik zal
voor u een poging wagen om een lijn aan te
brengen in de verschillende stromingen. De
Hindoe gemeenschap kan in drie stromingen
worden onderverdeeld: de Sanatan Dharma, deze
kan weer onder verdeeld worden in de
Djanamwaad en de Karamwaad en de Aarya
Samaadj is de derde stroming. Onderstaand
schema laat de verschillen en overeenkomsten
zien. De belangrijkste punten worden in het
schema aangeven.
________________________________
2Graha-shaantie,
ter voorkoming van onheil of genezing van
bepaalde ziekte worden rituelen
uitgevoerd.
Een andere
indeling van iemand die zich een Hindoe
noemt.
Deze indeling moet worden gezien als een
ontwikkelingsfase en niet als een categorie
waartoe iemand behoort. Het gevaar van
indelingen is dat alles als statisch geheel
wordt gezien. Het tegendeel is waar.
Hindoeïsme is beslist niet statisch.
Hindoeïsme kent een constant proces van
ontwikkeling (Bhawa = wording, ontwikkeling,
verandering). De opdracht aan de mens is ook
"Manur Bhawa", wordt een betere mens! De
volgende groepen kunnen worden onderscheiden
(Dit is dus puur een feitelijke weergave van
de situatie, zonder een oordeel te vellen.
Het is dus beslist geen rangschikking van
minder naar een betere Hindoe!):
1.
De sociaal culturele Hindoes
Deze
gelovigen beperken zich over het algemeen
tot het vieren van Hindoe feesten, zoals
Diwalie, Holi Phagwa en andere Hindoe
feestdagen. Zij gaan zelden naar een
Mandir of doen geen Poedja of Hawan. Deze
groep heeft dan ook geen altaartje thuis
en kent het Hindoeïsme oppervlakkig.
Men heeft verder weinig behoefte om zich
in het Hindoeïsme te verdiepen. Men
leeft als een Hindoe. De Hindoes kennen
verschillende gewoontes en gebruiken. Deze
van oorsprong Indiase traditie is rijk aan
sociaal culturele festiviteiten. Aangezien
het Hindoeïsme zeer verweven is met
de Hindoe samenleving (het is een
levenswijze), is het begrijpelijk dat het
onderscheid tussen Hindoe en het
Hindoeïsme niet duidelijk gemaakt kan
worden. In de praktijk loopt dat vaak door
elkaar. Iemand die in een Hindoe gezin
wordt geboren noemt zich automatisch een
Hindoe. Terwijl dat niet altijd zo hoeft
te zijn. Maar degenen die zich op het
culturele niveau begeven, zijn natuurlijk
ook Hindoes. Dat kan ook een bewuste keus
zijn van mensen. Het Hindoeïsme kent
geen gradaties van goede of slechte
Hindoes. Het Hindoeïsme is een
ontwikkelingsproces en geen statisch
geheel. Het einddoel kan in dit leven maar
ook in andere levens worden bereikt. Dat
is geheel je eigen keuze en karma.
2.
De ritualisten
Deze
groep viert de Hindoe feestdagen en
belijdt het geloof nog intensiever, door
regelmatig naar Mandir te gaan. Zij zijn
vaak actief in Mandir. Vaak is de
aantrekkingskracht van bhadjans en
kiertans erg groot. Er zijn mensen die
vooral voor de bhadjans en kiertans naar
de mandier gaan. Tevens houdt men thuis
regelmatig diensten of religieuze
bijeenkomsten. Vaak voert men
één of andere vorm van
ritueel uit, bijvoorbeeld een dagelijkse
sandhia of paath (bezinnings /gebeds
ritueel thuis). De meeste mensen hebben
dan ook een altaartje in huis. Het
altaartje komt overigens niet bij de Aarya
Samaadj voor. Zij houden hun sandhia niet
bij een altaartje. Sommigen doen zelfs
dagelijks of wekelijks, een kleine Hawan
Jagya. De meeste mensen grijpen speciale
gelegenheden, zoals verjaardagen aan om
Hawan of Poedja te doen. Tijdens hoogtij
dagen zoals Raamnawmie of Krishna
Djanam-Astmi en dergelijke wordt de gang
naar de mandir extra belangrijk. Je zou
kunnen zeggen dat in deze groep de Karma -
en de Bhakti Yoga voornamelijk aan de orde
is. De taal van het hart is hierbij
belangrijk. Er wordt veel gebeden,
gezongen en geofferd. De belangrijkste
offerandes zijn bloemen, vegetarisch
maaltijd (lekkernijen en zoet voedsel) en
Ghee (ten behoeve van Dewta's via het
vuur).
3.
De spiritualisten
Onder
deze categorie vallen die mensen die zich
vooral bezig houden met Yoga en meditatie
beoefening. Daarnaast probeert men bewust
te leven en bezoekt
filosofiebijeenkomsten. Men is vooral
intellectueel bezig. Het doel van de Yoga
is het bewustzijn open te stellen voor het
Goddelijke en meer in het innerlijke
bewustzijn te leven. De innerlijke ziel
(Atma) wordt gezuiverd en verandert door
dit vermogen om vervolgens
één te kunnen worden met de
Goddelijke Kennis, Wil en Liefde. Door
Yoga (maar ook op andere manieren) wordt
het bewustzijn zodanig ontwikkeld, dat men
het besef krijgt dat alle wezens een
universele oorsprong hebben. Door het
supramentale bewustzijn kan men in contact
komen met de transcendent Goddelijke
waarheid.
4.
Mengvormen
Uiteraard
laat niet iedereen zich keurig in een
dergelijk hokje plaatsen. Er zijn mensen
die zowel sociaal cultureel, ritualistisch
als spiritualistisch bezig zijn. Deze
combinatie komt veel voor. Dit is maar een
indeling om de mensen te groeperen. Maar
is helemaal niet bedoeld om de mensen te
beoordelen of te etiketteren. Zoals eerder
is opgemerkt, is het Hindoeïsme een
ontwikkelingsgerichte manier van leven. Op
basis van goed karma komt men dichterbij
het doel. De doelstelling kan men zelf
bepalen. Het is afhankelijk van hoe snel
men het einddoel wil bereiken. Niemand
wordt gedwongen om het einddoel in
één leven te behalen. Ieder
mens wil wel een vredig en gelukkig leven
leiden. Ook dat kan natuurlijk. Daarvoor
zijn er verschillende manieren en methoden
beschreven in de Heilige Geschriften. De
pandits of Swamies zijn bereid om iedereen
te helpen en te begeleiden. Het doen van
Poedja is één van de
methodes om dichterbij het doel te komen.
In paragraaf 2 wordt de poedja in de
praktijk uitvoerig behandeld.
Yoga
en meditatie
Yoga is een praktische weg naar
zelfrealisatie door zuivering van het hele
wezen, zodat het geest en lichaam de absolute
werkelijkheid kan ervaren ónder de
illusies van het dagelijkse leven. Deze
beroemde filosofische traditie van het
Hindoeïsme wordt in het westen door
mensen met verschillende geloofsachtergronden
beoefend. Yoga is een wijze van spirituele
ontwikkeling waarin lichaamsdiscipline het
bewustzijn beïnvloedt en het
concentreren van de geest de ingewijde
beheersing over materie geeft. Yoga is de
theorie en praktijk van de bevrijding
(moksha) uit het stoffelijke. In het westen
is hatha-yoga met zijn lichaamshoudingen het
bekendst. Patanjali heeft het klassieke yoga
pad beschreven in acht stadia. Deze acht
stadia zijn weer beschreven in twee groepen,
Hatha Yoga en Raja Yoga. In de eerste fase
(hatha betekent 'inspanning') probeert de
yogi het lichaam en de essentiële
energie onder controle te krijgen. Dit dient
te gebeuren door het naleven van de juist
morele regels, zoals kuisheid, loslaten van
wereldlijke zaken en juist handelen; door
zich te reinigen en geestelijke rust te
krijgen; door oefening van de juiste
lichaamshoudingen bij zitten, liggen en
staan, beheersing van de adem en het
uitschakelen van de uiterlijke zintuigen. Als
men deze oefeningen onder de knie heeft, kan
men doorgaan met de Raja Yoga (Koninklijke
yoga): concentratie, meditatie en
bovenbewustzijn. Als deze laatste elementen
ook beheerst worden, kunnen de energie
chakra's langs de wervelkolom naar het hoofd
gebracht worden en staat niets de
éénwording met Brahman in de
weg. Deze laatste fase wordt Samaadhi of
Extase genoemd (De Vries, 1999
[47]).
Filosofische
bijeenkomsten
Er zijn ook Hindoes die zich naast al die
rituelen ook met filosofie van het
Hin-doeïsme bezig houden. Dat valt onder
de Gyaan Yoga. Doel is het vergaren of
ontdekken van de ware kennis over de
werkelijkheid. Het gevolg is dat men op den
duur ernaar gaat handelen. Met andere woorden
zuivere kennis leidt tot zuiver inzicht en
dat leidt tot juist handelen. De gehanteerde
methoden zijn bijvoorbeeld het lezen van
Heilige Geschriften, geschreven door Rishi's
(de Shaastra's). Daarnaast worden
bijeenkomsten gehouden waar over deze kennis
wordt gepraat en gedialogiseerd (het
luisteren naar de 'waarheid' van de ander en
daarop aanvullen en of je eigen mening
bijstellen). Op deze wijze probeert men tot
een dieper inzicht te komen. Of anders gezegd
de waarheid te doorgronden en te
doorvoelen.
De
vedanta
Eén van de belangrijkste geestelijke
stromingen in het Hindoeïsme is de
Vedanta. Vedanta betekent letterlijk: 'einde
van de Veda's', waarmee aanvankelijk de
teksten van de Upanishads als laatste deel
van de goddelijke openbaring en daarmee ook
van de Veda's, werden aangeduid. Later werd
het de naam voor een filosofische school die
zich baseert op de Veda's. De Vedanta
combineert het begrip bhakti, de vaak
emotioneel belangrijke, zeer directe wijze
van aanbidden van een bepaalde godheid, met
de ideeën van de Upanishads, waarin het
absolute goddelijke, het Brahman,
gelijkgesteld wordt met het goddelijke in
ieder mens, het Atman.
De Vedanta gaat
uit van het principe dat het goddelijke
noodzakelijk is. Het goddelijke is de
schepper van de kosmos en houdt deze in
stand. De mensen moeten dit goddelijke
aanbidden en vereren als Ishwar ('de heer')
en hebben het ook nodig om tot inzicht en
verlichting te komen. Het maakt echter niet
uit welke naam zij aan het goddelijke geven:
Vishnu, Shiva, Doerga, als zij maar in
absolute overgave bidden (het bhakti idee).
In principe staat het iedereen vrij om zoveel
godheden te aanbidden als hij wil, maar
slechts één god is Ishwar. Als
men dit principe volgt, kan men zich
geestelijk voorbereiden op de volgende fase,
die van het hogere inzicht en van de absolute
waarheid. Het centrale begrip in deze tweede,
hogere fase, is Advaita (letterlijk:
'niet-dualisme' of eenheid). Hiermee wordt
bedoeld het ondeelbare van het absolute,
onpersoonlijke en abstracte van Brahman.
Brahman is niet meer te vertalen in een
godheid, niet meer aan te geven met een naam.
De wereld is een illusie (maya), een
projectie van ons eigen gevoelens en
onzekerheden; alleen onwetendheid bindt ons
mensen aan deze opeenstapeling van
fantasieën die de wereld in feite is.
Dit is de kern van de Upanishads, namelijk
dat de ziel van het individu dezelfde is als
de wereldziel, het Brahman. De belangrijkste
persoon die tot de Vedanta school behoorde,
is zonder twijfel Shankara geweest, die rond
800 na Christus leefde in Zuid India (De
Vries, 1999 [47]).
De
taal van het hart
De vraag die hier gesteld wordt is de taal
waarmee men met God kan comMoeniceren. Welke
taal verstaat God? Is dat het Sanskriet,
Hindi of Nederlands? Welnu, heleboel boeken
zijn vroeger in het Sanskriet geschreven door
de Rishi's. In de tijd van Toelsiedaas is
gebleken dat niet iedereen het Sanskriet
machtig was. Hij heeft toen de Ramayan
vertaald in de eenvoudige taal Avadhi (een
dialect van Hindi). Sanskriet wordt als een
heilige taal beschouwd. Sanskriet is een taal
die erg uitgebreid is en rijk aan
woordenschat. Daarnaast heeft Sanskriet
bepaalde tonen en trillingen die weer
belangrijk zijn bij het reciteren van
Mantra's. Door die trillingen komen krachten
vrij. Wanneer de mantra goed wordt
uitgesproken heeft dat een positief effect op
de omgeving. Het Hindi is een afgeleide taal
van Sanskriet. Ook deze taal heeft een rijke
woordenschat. In deze taal is het dus goed
mogelijk om emoties en nuances weer te geven
voor de Hindoestanen en de Hindoes. Maar de
vraag is of God een taal nodig heeft om te
weten wat je denkt, voelt of bedoelt. We
zeggen dat God almachtig is en alles weet.
Dan kan hij toch ook gedachten lezen en de
harten van mensen kijken? Als dat het geval
is dan hoeft men toch geen Sanskriet te
beheersen om de liefde voor God te uiten? God
zit niet te wachten op een mooie taal, maar
wel op liefde. Dat is de taal van het hart!
De taal is wel belangrijk voor andere zaken
zoals het kunnen comMoeniceren met de
medemensen. De mantra's in het Sanskriet
klinken ook mooier en geeft door de
vrijkomende trillingen en klanken een prettig
gevoel. Het beïnvloedt het milieu en de
omgeving. Het beïnvloedt ook de geest en
het lichaam op een positieve wijze. De mantra
recitatie geeft dus kracht. Daadoor kan men
de eigen persoonlijkheid sterker ontwikkelen.
De Zelf (Atma) wordt gevoed door de
mantrarecitatie. Mantra recitatie is dus de
voeding voor de Atma. God verstaat dus alle
talen en hij luistert vooral naar de taal van
het hart!
Hiermee
wordt niet gezegd dat men geen Hindi of
Sanskriet moet kennen! De waarde van de oude
talen spreekt voor zich. Het Hindoeïsme
is in feite geen ingewikkelde religie.
Iedereen kan op een persoonlijke manier God
dienen. Een poedja kan in principe ook
aangepast worden. In overleg met de pandit
kan men een persoonlijke sandhia ontwikkelen.
Bij ingewikkelde poedja is het raadzaam om
altijd begeleiding en advies van een geleerde
of pandit te vragen. Indien men zich niet aan
bepaalde regels houdt kan dat schadelijke
gevolgen hebben voor de persoon. In de
Shrimad Bhagwat Gieta zegt Heer Krishna: "in
de vorm waarin je mij aanroept, in die vorm
zal ik bij u verschijnen." Met andere woorden
laten we Krishna in de juiste vorm aanroepen.
Laten we de regels toepassen die de Rishi's
voor ons hebben uitgedacht. Het moderniseren
betekent niet dat we ons alles kunnen
toestaan. Maar het is zeker mogelijk om,
rekening houdend met de omstandigheden, tijd
en situatie, één en ander aan
te passen.